Sinds de restauratie in 1967 organiseert de Orgelcommissie Langweer jaarlijks in
de zomermaanden een viertal orgelconcerten in de prachtige Langweerder Dorpskerk.
Er worden goede vak-
orgelconcerten
Over het orgel
Het orgel in de kerk van Langweer werd in de jaren 1780-
Het werd een groot orgel voor een dorpskerk: twee klavieren en een aangehangen pedaal, 16 stemmen.
De Boekzaal der geleerde Wereld vermeldt de volgende dispositie:
Hoofdwerk C-
Prestant 8’
Holpijp 8’
Octaaf 4’
Quint 3’
Octaaf 2’
Cornet 3 sterk disc
Mixtuur 4-
Trompet 8’
Vox Humana 8’
Rugwerk C-
Prestant 4’
Gedackt 8’
Fluit 4’
Nassard 3’
Superoctaaf 2’
Sexquialter 2 sterk
Dulciaan 8’
Pedaal C-
Schuifkoppel
Twee tremulanten
Twee afsluiters
Windlossing
Er was naar alle waarschijnlijkheid een middentoonstemming.
Toonhoogte: kamertoon, 415 hz
Er is een contract bewaard met Lubbarthus Bekenkamp. Dit is getekend op 14 maart 1779. Hij maakte de orgelkassen.
Het orgel wordt op 24 oktober 1784 ingewijd Ds. Cannegieter met een leerrede over Ps 33 vers 2.
In de franse tijd ontstaat er onenigheid over het gebruik van de herenbank.
De kerkvoogdij wil de bank verhuren maar deze is van de familie. Na herhaaldelijk aandringen reageert Julius met het dreigement het nieuwe orgel af te laten breken en het aan een andere kerk te schenken. De kerkvoogdij stuurt geen brieven meer en het orgel blijft staan.
In 1887 worden de frontpijpen door de firma van Dam vervangen door nieuwe.
Hierbij komt de dubbele discant te vervallen. De pijpen in de tussenvelden krijgen spitse labia. Deze waren in 1784 rond.
Enkele koren van de mixtuur worden verwijderd.
De N.V. v/h van Dam verwijderd in 1923 de Quint 3’ van het Hoofdwerk en de Sexquialter van het Rugwerk. Hiervoor in de plaats komen een Cello 8’ en Aeoline 8’.
Bij de restauratie van het Schnitger en Freytag orgel in Zuidhorn in 2010 werd ontdekt dat de Quint 3’ uit Langweer daar door van Dam in 1924 hergebruikt is als Octaaf 2’. Het. Register is bij werkzaamheden daar blijven staan.
In 1966/67 volgt een restauratie door Bakker en Timmenga waarbij het orgel weer wordt teruggebracht naar de situatie van 1784. De intonatie geschied op een wat hogere winddruk.
Een herintonatie op de waarschijnlijk originele winddruk vindt plaats in 1997.
Tenslotte is in 2019 groot onderhoud uitgevoerd door dezelfde Leeuwarder firma.
Het orgel werd geheel schoongemaakt.
De klavieren zijn gerestaureerd. Pijpwerk nagekeken en de intonatie nagelopen.
Het orgel heeft rond de 1200 pijpen.
De klavieren, pedaal en registerknoppen is de oudste origineel bewaard gebleven van Dam klaviatuur.
De drie balgen zijn ook de oudste bewaard gebleven exemplaren van de eerste generatie van Dam.
Dit geldt tevens voor de Vox Humana 8’
De vox is de eerste die van Dam maakte.
Vermoedelijk is de orgelstrijd voor de bouw van het orgel te Roden de aanleiding dat er in Langweer een Vox is gebouwd. Organist Lustig van de Martinikerk te Groningen was een vriend van de beroemde orgelmaker Hinsz. Lustig schrijft een aantal brieven naar Roden om ervoor te zorgen dat Hinsz daar de opdracht krijgt, en niet van Dam. Hij schrijft ondermeer dat van Dam nog nooit een vox Humana heeft gemaakt en dat ook niet kan.
Het is waarschijnlijk geldingsdrang geweest waardoor we in Langweer de eerste nieuw gemaakte vox van Van Dam bezitten!
De huidige dispositie:
Hoofdwerk C-
Prestant 8’ 2 sterk vanaf c1 1784/1887
Holpijp 8’ 1784
Octaaf 4’ 1784
Quint 3’ 1967
Octaaf 2’ 1784
Cornet 3 sterk disc 1784
Mixtuur 4-
Trompet 8’ 1784
Vox Humana 8’ 1784
Rugwerk C-
Prestant 4’ 1784/1967
Fluit does 8’ 1784
Fluit 4’ 1784
Nasard 3’ 1784
Octaaf 2’ 1784
Sexquialter 2 sterk 1967
Dulciaan 8’ 1784
Schuifkoppel
Tremulant
Twee afsluitingen
Windlossing
3 spaanbalgen 1784
Winddruk: 67 mm wk
Stemming: Werckmeister 3
Toonhoogte: 435 Hz
