Vrede met het bestaande.

Vrede met het bestaande.

In het afgelopen jaar had ik door omstandigheden erg veel tijd om Bijbelteksten vanuit het Hebreeuws te lezen en te vertalen. Het Oude Testament is geschreven in het Hebreeuws en ik ben vooral bezig geweest met het vertalen van het boek Genesis. Ik genoot er ontzettend van om via de oorspronkelijke tekst nog dieper in die Bijbelverhalen te duiken.

De afgelopen weken heb ik vooral gekeken naar het woord vrede. Juist in deze tijd van grote onvrede en van veel geweld wilde ik op zoek te gaan naar de exacte betekenissen van het woord vrede. Ik daar hier graag wat van.

Eerst dit: het oude Hebreeuws heeft maar 7704 woorden. Dat lijkt veel, maar dat is het niet. In de eerste twintig jaar van ons leven leren wij als Nederlanders of Friezen bijvoorbeeld al zo’n 60.000 woorden in onze moedertaal. Omdat de taal waarin het Oude Testament is overgeleverd echter maar uit 7704 woorden bestaat, heeft vrijwel elk Hebreeuws woord een heel scala aan betekenissen. En dat geldt zeker voor het Hebreeuwse woord voor vrede.

Het Hebreeuwse woord voor vrede is sjaloom, een woord dat je vast wel eens tegen bent gekomen. Als je dat woord sjaloom nazoekt, zie je als snel dat het veel meer betekent dan alleen maar de afwezigheid van oorlog. Het werkwoord waarvan het afstamt, kan van alles betekenen: ongedeerd zijn, onbeschadigd zijn, ongeschonden zijn, gaaf zijn, in goede toestand zijn, behouden zijn, voltooid zijn, voleindigd zijn, vrede hebben, vriendelijk omgaan met elkaar en in vrede leven. Het gaat bij sjaloom om een vrede in alle betekenissen die je maar bedenken kunt: vrede met elkaar, met je leven, met je lijf, met de omstandigheden die op je pad komen en noem maar op. Vrede met het bestaande dus.

In de Misjna (het grote rabbijnse geschrift dat als toelichting op Genesis t/m Deuteronomium is geschreven) valt te lezen dat omwille van de vrede ook de armen onder de heidenen niet gehinderd mogen worden om wat op de hoeken van de akkers is blijven liggen in te zamelen. Omwille van de vrede moeten ook de armen onder de heidenen ondersteund worden zoals ook de armen van het eigen volk moeten worden ondersteund. Ook de zieken onder de niet-Joodse gemeenschap moeten bezocht worden zoals wij de zieken van Israël bezoeken en de doden van niet-Joden moeten begraven worden zoals wij de doden van Israël begraven.

Deze passages in de Misjna geven aan hoever het oorspronkelijke woord sjaloom gaat. Vrede gaat nooit alleen om je eigen groep. Het gaat om volheid, om heelheid en om goede harmonie, om harmonieus samengaan van God en mensen en van mensen onder elkaar. Het is niet de bedoeling dat we opgaan in elkaar. Welnee, iedereen is weer anders. Maar samen zijn we een gaaf samenspel van tegendelen, waarin tegengestelde meningen mogen klinken.

Om die vrede bidden we elke zondag in de kerk. Het woord vrede klinkt aan het begin van de kerkdienst als groet aan ons. Met datzelfde woord vrede worden we in de zegen weer de kerk uit en het leven in heengezonden. Zeker, we bidden om vrede voor landen waar oorlog is, maar als we bidden om vrede bidden we ook om vrede in onszelf. Om tevredenheid met wat er op ons pad komt en om heelheid waar het leven stukgemaakt is.

Vrede met het bestaande is soms een hele toer. Soms ben je niet tevreden en dan mag je gerust je stem laten horen. Maar het uiteindelijke ideaal is dat niet alleen jij tevreden bent met het bestaan, maar alle mensen om je heen evenzeer. Laten we elkaar daar in blijven bijstaan!

Aart Veldhuizen